Resim 2000 yılında oluşturuldu ve Çek Basın Fotoğrafı yarışmasında Bilim ve Teknoloji kategorisinde ödül kazandı.
Geçen yüzyılın 60’lı yılların ortalarında Zemědělské noviny’de ilk fotoğraf mahmuzlarını toplamaya başlayan Černý, başlangıçta Českolipsk’teki Dubá’daki veteriner kliniğine gitmeyi hiç planlamıyordu. Ödüllü resim burada yaratıldı.
“O sırada bir izin günüm vardı ve aniden arkadaşım ve ČTK fotoğrafçısı Radek Petrášek beni arayıp ne yaptığımı, bu veterinerde fotoğraf çekeceğini ve onunla gitmek isteyip istemediğimi sordu. Ben de başımı salladım ve oraya gittik” diye anımsıyor yirmi üç yıl sonra, 1969’da askeri gazete Obrana Lidu’ya katılan ve anti-komünist duruşu nedeniyle dört yıl sonra bu gazeteden kovulan uzun boylu adam.
“O klinikte diğer şeylerin yanı sıra kuş operasyonlarına da odaklanıldı. Bu baykuş yüksek gerilim kablolarına uçtu, kanatlarında sorun yaşadı ve cam gözüne sahip oldu. Veteriner röntgeninin sonucuna bakıyordu ve ben de bunu baykuşa göstermesi gerektiğini düşündüm ki o da bundan bir şeyler çıkarabilsin. Ve böylece bu fotoğraf oluşturuldu. Oradan daha fazlasını aldım ama bunu beğendim. Yani, şans ve Radek sayesinde sonradan yarışmayı kazandım,” diye geriye bakıyor foto muhabiri.
Ancak uzun profesyonel kariyeri boyunca daha fazla ödül topladı. Bunları ağırlıklı olarak spor fotoğrafçılığı alanında topladı. Burada birçok şampiyonluğu yönetti. Örneğin 1998 yılında Yılın Spor Fotoğrafı yarışmasında birincilik kazandı.
Tam da Çek hokey takımının ünlü bir zafer kazandığı Japonya’nın Nagano kentinde Kış Olimpiyat Oyunlarının düzenlendiği yılda şampiyonluğu mahvetti. Černý, Semile’deki bölge şampiyonası maçında “sıradan” bir netbol oyuncusuyla tüm bu fotoğrafları geride bırakmayı başardı.
Çamurda bir alageyik ya da sigaralı bir Husák
Çek disk atma efsanesi Ludvík Daňko’nun fotoğrafları da iyi biliniyor. Spa’da iyileşirken onu bir turba fıçısının içinde çıplak halde buldu. “Buna karşı hiçbir şeyi yoktu, ulaşılabilir biriydi. Fotoğrafının çekilmesine izin vermesine ben de şaşırdım. Dünyada hiç kimsenin çıplak bir Daňek’i yok.” Černý gülümsüyor.
Bořivoj Černý altmışlı yıllardan beri profesyonel olarak fotoğraf çekiyor. Resimde Olimpiyat disk atma şampiyonu Ludvík Daněk.
Çoğu zaman neredeyse burnuna kadar tasvir edilmiştir. Şimdi bunun eskiden mümkün olduğunu ama bugün fiilen yasak olduğunu söylüyor.
“O zamanlar bu insanlara, örneğin spor yıldızlarına ulaşmak çok daha kolaydı; örneğin bir maçtan sonra hokey soyunma odasında olabiliyordunuz. O insanlar paylaşım yapıyordu, gazeteye çıkmak istiyorlardı. Bugün, kendisi zaten bir sözcü, bir yönetici ve artık sizi içeri almıyorlar”, diye anlatıyor Liberec’in yerlisi.
Sporculara ve hokey oyuncularına ek olarak, Komünist Parti isimlendirmesinin eski üyelerine de dokundu. Örneğin, Savunma Bakanı Martin Dzúr’un partinin Genel Sekreteri Gustáv Husák için sigara yaktığı anı bu şekilde yakaladı.
Savunma Bakanı Martin Dzúr, Komünist Parti Merkez Komitesi Genel Sekreteri Gustáv Husák’a bir sigara yakıyor.
“Halk Savunması’nda çalışırken diğer şeylerin yanı sıra çeşitli toplantılardan ve yıldönümlerinden sorumluydum. Bu fotoğraf ve diğerleri aslında bir hile olarak çekilmişti. Paplarla biraz dalga geçmek istedim. Mesela havaalanında birbirlerini selamladıklarında ağızlarının açık olmasına, onlarla nasıl Fransızca konuştuklarına odaklandım. Elbette bu yaklaşımla ilgili sorunlarım vardı ama yazı işleri ofisinde bunu zaten anlayan insanlar vardı. Ama sonra genel yayın yönetmenini kovdular ve sonra ben de uçmak zorunda kaldım” diye anlatıyor, şu anda Hodkovice nad Mohelka ve Turnov arasındaki Žďárek’te yaşıyor.
Dijital fotoğraf? Röportaj görsellerinin azalması
Ve ona göre, başta bahsettiğimiz tesadüf dışında, iyi bir fotoğrafın değeri nedir? “Genel olarak spor adına konuşabilirim ve orada branşları bilmenin önemli olduğunu düşünüyorum. Neredeyse tüm top sporlarını oynadım, bazıları rekabetçi, diğerleri eğlence amaçlıydı, bu yüzden oyunda neler olacağını biliyordum veya bundan şüpheleniyordum, neye hazırlanmam gerektiğini biraz biliyordum” diye açıklıyor Černý.
Daha sonra fotoğraf kaydı türünün büyük bir rol oynadığını ekliyor.
“Sinema filmi çekerken farklı bir şeydi ve dijital fotoğraf çekmek farklı bir disiplindi. İlk durumda durum daha karmaşıktı; film geliştirilinceye kadar aslında neyi fotoğrafladığımızı bilmiyorduk. Kaç kere sürpriz oldu? Ayrıca malzemeyi sonsuz bir şekilde yenemezdiniz, yalnızca belirli sayıda çerçeveniz vardı ve bu da pahalıydı” diye açıklıyor. “Bugün yüzlerce fotoğraf çekiyorsunuz ve bunların başarılı olup olmadığını anında görüyorsunuz.”
Černý, röportaj görsellerinin düşüşünü dijital fotoğrafçılığın yükselişinde ve yükselişinde görüyor. “Dijital olanla pr..l.’deki basın fotoğrafı alındı. Bir anda editörler için ucuz dijital fotoğraf makineleri alınmaya başlandı, fotoğrafçılar işten çıkarılmaya başlandı. Bazı editörler güzel fotoğraflar çekti ama çoğu çekmedi. Gazetecilik fotoğrafını tamamen bozan cep telefonlarıyla daha büyük bir sorun ortaya çıktı. Bugün herkes fotoğraf çekebileceğini düşünüyor.” diye belirtiyor Bořivoj Černý.
Geçen yüzyılın 60’lı yılların ortalarında Zemědělské noviny’de ilk fotoğraf mahmuzlarını toplamaya başlayan Černý, başlangıçta Českolipsk’teki Dubá’daki veteriner kliniğine gitmeyi hiç planlamıyordu. Ödüllü resim burada yaratıldı.
“O sırada bir izin günüm vardı ve aniden arkadaşım ve ČTK fotoğrafçısı Radek Petrášek beni arayıp ne yaptığımı, bu veterinerde fotoğraf çekeceğini ve onunla gitmek isteyip istemediğimi sordu. Ben de başımı salladım ve oraya gittik” diye anımsıyor yirmi üç yıl sonra, 1969’da askeri gazete Obrana Lidu’ya katılan ve anti-komünist duruşu nedeniyle dört yıl sonra bu gazeteden kovulan uzun boylu adam.
“O klinikte diğer şeylerin yanı sıra kuş operasyonlarına da odaklanıldı. Bu baykuş yüksek gerilim kablolarına uçtu, kanatlarında sorun yaşadı ve cam gözüne sahip oldu. Veteriner röntgeninin sonucuna bakıyordu ve ben de bunu baykuşa göstermesi gerektiğini düşündüm ki o da bundan bir şeyler çıkarabilsin. Ve böylece bu fotoğraf oluşturuldu. Oradan daha fazlasını aldım ama bunu beğendim. Yani, şans ve Radek sayesinde sonradan yarışmayı kazandım,” diye geriye bakıyor foto muhabiri.
Ancak uzun profesyonel kariyeri boyunca daha fazla ödül topladı. Bunları ağırlıklı olarak spor fotoğrafçılığı alanında topladı. Burada birçok şampiyonluğu yönetti. Örneğin 1998 yılında Yılın Spor Fotoğrafı yarışmasında birincilik kazandı.
Tam da Çek hokey takımının ünlü bir zafer kazandığı Japonya’nın Nagano kentinde Kış Olimpiyat Oyunlarının düzenlendiği yılda şampiyonluğu mahvetti. Černý, Semile’deki bölge şampiyonası maçında “sıradan” bir netbol oyuncusuyla tüm bu fotoğrafları geride bırakmayı başardı.
Çamurda bir alageyik ya da sigaralı bir Husák
Çek disk atma efsanesi Ludvík Daňko’nun fotoğrafları da iyi biliniyor. Spa’da iyileşirken onu bir turba fıçısının içinde çıplak halde buldu. “Buna karşı hiçbir şeyi yoktu, ulaşılabilir biriydi. Fotoğrafının çekilmesine izin vermesine ben de şaşırdım. Dünyada hiç kimsenin çıplak bir Daňek’i yok.” Černý gülümsüyor.
Bořivoj Černý altmışlı yıllardan beri profesyonel olarak fotoğraf çekiyor. Resimde Olimpiyat disk atma şampiyonu Ludvík Daněk.
Çoğu zaman neredeyse burnuna kadar tasvir edilmiştir. Şimdi bunun eskiden mümkün olduğunu ama bugün fiilen yasak olduğunu söylüyor.
“O zamanlar bu insanlara, örneğin spor yıldızlarına ulaşmak çok daha kolaydı; örneğin bir maçtan sonra hokey soyunma odasında olabiliyordunuz. O insanlar paylaşım yapıyordu, gazeteye çıkmak istiyorlardı. Bugün, kendisi zaten bir sözcü, bir yönetici ve artık sizi içeri almıyorlar”, diye anlatıyor Liberec’in yerlisi.
Sporculara ve hokey oyuncularına ek olarak, Komünist Parti isimlendirmesinin eski üyelerine de dokundu. Örneğin, Savunma Bakanı Martin Dzúr’un partinin Genel Sekreteri Gustáv Husák için sigara yaktığı anı bu şekilde yakaladı.
Savunma Bakanı Martin Dzúr, Komünist Parti Merkez Komitesi Genel Sekreteri Gustáv Husák’a bir sigara yakıyor.
“Halk Savunması’nda çalışırken diğer şeylerin yanı sıra çeşitli toplantılardan ve yıldönümlerinden sorumluydum. Bu fotoğraf ve diğerleri aslında bir hile olarak çekilmişti. Paplarla biraz dalga geçmek istedim. Mesela havaalanında birbirlerini selamladıklarında ağızlarının açık olmasına, onlarla nasıl Fransızca konuştuklarına odaklandım. Elbette bu yaklaşımla ilgili sorunlarım vardı ama yazı işleri ofisinde bunu zaten anlayan insanlar vardı. Ama sonra genel yayın yönetmenini kovdular ve sonra ben de uçmak zorunda kaldım” diye anlatıyor, şu anda Hodkovice nad Mohelka ve Turnov arasındaki Žďárek’te yaşıyor.
Dijital fotoğraf? Röportaj görsellerinin azalması
Ve ona göre, başta bahsettiğimiz tesadüf dışında, iyi bir fotoğrafın değeri nedir? “Genel olarak spor adına konuşabilirim ve orada branşları bilmenin önemli olduğunu düşünüyorum. Neredeyse tüm top sporlarını oynadım, bazıları rekabetçi, diğerleri eğlence amaçlıydı, bu yüzden oyunda neler olacağını biliyordum veya bundan şüpheleniyordum, neye hazırlanmam gerektiğini biraz biliyordum” diye açıklıyor Černý.
Daha sonra fotoğraf kaydı türünün büyük bir rol oynadığını ekliyor.
“Sinema filmi çekerken farklı bir şeydi ve dijital fotoğraf çekmek farklı bir disiplindi. İlk durumda durum daha karmaşıktı; film geliştirilinceye kadar aslında neyi fotoğrafladığımızı bilmiyorduk. Kaç kere sürpriz oldu? Ayrıca malzemeyi sonsuz bir şekilde yenemezdiniz, yalnızca belirli sayıda çerçeveniz vardı ve bu da pahalıydı” diye açıklıyor. “Bugün yüzlerce fotoğraf çekiyorsunuz ve bunların başarılı olup olmadığını anında görüyorsunuz.”
Černý, röportaj görsellerinin düşüşünü dijital fotoğrafçılığın yükselişinde ve yükselişinde görüyor. “Dijital olanla pr..l.’deki basın fotoğrafı alındı. Bir anda editörler için ucuz dijital fotoğraf makineleri alınmaya başlandı, fotoğrafçılar işten çıkarılmaya başlandı. Bazı editörler güzel fotoğraflar çekti ama çoğu çekmedi. Gazetecilik fotoğrafını tamamen bozan cep telefonlarıyla daha büyük bir sorun ortaya çıktı. Bugün herkes fotoğraf çekebileceğini düşünüyor.” diye belirtiyor Bořivoj Černý.