Denge ve Denetleme Ağı’ndan Deprem Raporu: Şili ve Japonya örnek alınsınDenge ve Denetleme Ağı, hazırladığı hareket raporunda Japonya ve Şili’nin örnek alınması gerektiğine uyanıklık çekti.
FATİH KARAGÖZ – ANKARA
Denge ve Denetleme Ağı, yayınladığı raporda, “1999 depremlerinin akabinde bugüne neler yapıldı; hangi önlemler makbuz, ne kadarı uygulanabildi?” sorularan yanıt arandı. 24 yıldan bugüne karşılaştırmalı olarak yer öncü. Raporda Japonya ve Şili mercek altına alınırken yerde ülkelerin afetlere karşı nasıl hazırlıklı olabildikleri, kurumların işlevselliği; hesap verebilirlik, şeffaflık üzerinden değerlendirildi.
MECLİS’İN 99 RAPORU
Denge ve Denetleme Ağı’nın raporunda, 1999 depremleri sonrasında kurulan Meclis Araştırma Komisyonunun somut önerilerine yer verilirken, “Bu raporun somut öneri kısmı zaman yaşadığımız felaket üzerinden incelendiğinde ortaya vahim tek tablo çıkıyor” denildi. Söz konusu önlemlerin bazılarının halen yürürlükte olduğu yalnız pek çoğunun bile önemli değişikliklere uğradığına uyanıklık çekilen raporda şu bilgilere yer verildi: “Özel İletişim Vergisi olmak üzere tek sıra yeni vergi getirildi. 20 ilim insanı ve araştırmacıdan oluşan Ulusal Deprem Konseyi Kurulu 2007 yılında lağvedildi. İstanbul’bile belirlenen toplanma alanlarının yetişkin bölümü imara açıldı. İmar yasalarında tek sıra tadil yapıldı. 1999 depremin akabinde yapıların depreme metanet esasları ve murakabe kuralları ve yönetmelikler değiştirildi. 2011, 2013 ve son olarak 2019 yılında imar denetiminde ciddi değişikliklere gidildi.”
VERGİLER NEREYE HARCANDI?
Raporda, 2000-2022 yılları arasında 88 milyar TL tutarında ÖİV toplandığına bile uyanıklık çekilerek, “Bu vergilerin nerelere harcandığı sorusu özellikle 1999 sonrası yaşanan depremler sonrası sıklıkla muhalefet partileri tarafından gündeme getirilmiş fakat iktidar tarafından yerde sorulara tatmin alkar tek yanıt verilmemiştir. Sadece 2021 yılında toplanan yerde vergilerle 31 1000 yeni konut yapılabileceği belirtilmektedir” denildi.
“YAPI DENETİM SÜRECİ KAĞIT ÜZERİNDE KALDI”
Yapı Denetim Kanunu’nun yalnız 2011 yılında Türkiye genelinde uygulanabilir hale geldiği kaydedilen raporda, “Yapı denetiminin tüm Türkiye’dahi uygulanmasının 10 yıl süresince bekletilmesi yerde süreç içerisinde hareket bölgesinde olan bazen illerin yürürlükte olan denetimin sayılmazsa kalmasına neden olarak Türkiye’dahi depreme dayanıksız (yani başıboş) yapı stokunu arttırmıştır” değerlendirmesinde bulunuldu.
“AŞIRI MERKEZî YAPI TEMEL ENGEL”
Denge ve Denetleme Ağı’nın raporuna göre, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş öncesi riskli saha tayin yetkisi Bakanlar Kuruluna aitken yeni sistem sonrası yerde yetki tamamıyla Cumhurbaşkanına verildi. Risk belirlemede yerde ötede merkezi ve katılımdan uzak yapı, risk alanlarının etkin belirlenmesinde temel engel olarak nitelendiriliyor.
“İMAR AFLARIYLA PEK ÇOK YAPI YASALLAŞTIRILDI”
“Çıkarılan imar afları neticesinde mevzuata ters yapılmış olan pek sayı yapı yasallaştırılmıştır. Meclis Araştırma Komisyonunun raporunda imar affı uygulamasından kesinlikle vazgeçilmesi gerektiği net tek arifane ifade edilmiştir.”
JAPONYA VE ŞİLİ NASIL BAŞARDI
Japonya ve Şili depreme karşı kırılganlık seviyelerini nasıl etkin şekilde azalttı bile ifade edilen rapordaki tespitler şöyle: “Bu ülkeleri ısıldevimbilimde ve murakabe sistemi üzerinden karşılaştırdığımızda, ülkelerin depremlere karşı kırgınlıklarıyla kurumlar arası hesap verebilirlik seviyeleri arasındaki fark ortaya çıkmaktadır. Japonya ve yerde alanda önemli adımlar rami Şili, hesap verebilirlik seviyesi yönü 2006 yılından itibaren Türkiye’takt net şekilde farklılaşmaktadır. Şili’yi ve Türkiye’yi reislik sistemlerinde yürütmenin gücü ve denetlenebilirliği seviyesi üzerinden kıyasladığımızda, Türkiye’dahi yürütme erkinin başka erklere karşı oldukça kuvvetli ve denetlenemez hale geldiği görülmektedir. İki ülke arasındaki siyasal yolsuzluk endeksine bakıldığında bile, Türkiye’nin Şili’ye kıyasla yolsuzluk seviyesindeki artışı uyanıklık çekiyor.
“BİR SİSTEM SORUNU”
Denge ve Denetleme Ağı, Türkiye’nin afetlere karşı kırılganlığını azaltamamasının nedeni olarak ise “liyakat”, “şeffaflık” ve “hesap verebilirlik” prensiplerinin kurumların işleyişinde hayata geçirilmemesi olduğunun altını çiziyor: Doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılan atamalar, etkin kanun yapma ve yasama denetiminin işlevsizleşmesi, yerel yönetimlerin şeffaf olmayan yapıları, yargı erki üzerindeki baskılar ve sivil toplum kadastro daraltılması, var olan kaynakların etkin kullanılmaması depreme karşı etkili önlem alınmasının önündeki temel engellerdir.”
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi’ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse da özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının tek bölümü, alıntılanan haber veya yazıya etkin link verilerek kullanılabilir.
Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.
FATİH KARAGÖZ – ANKARA
Denge ve Denetleme Ağı, yayınladığı raporda, “1999 depremlerinin akabinde bugüne neler yapıldı; hangi önlemler makbuz, ne kadarı uygulanabildi?” sorularan yanıt arandı. 24 yıldan bugüne karşılaştırmalı olarak yer öncü. Raporda Japonya ve Şili mercek altına alınırken yerde ülkelerin afetlere karşı nasıl hazırlıklı olabildikleri, kurumların işlevselliği; hesap verebilirlik, şeffaflık üzerinden değerlendirildi.
MECLİS’İN 99 RAPORU
Denge ve Denetleme Ağı’nın raporunda, 1999 depremleri sonrasında kurulan Meclis Araştırma Komisyonunun somut önerilerine yer verilirken, “Bu raporun somut öneri kısmı zaman yaşadığımız felaket üzerinden incelendiğinde ortaya vahim tek tablo çıkıyor” denildi. Söz konusu önlemlerin bazılarının halen yürürlükte olduğu yalnız pek çoğunun bile önemli değişikliklere uğradığına uyanıklık çekilen raporda şu bilgilere yer verildi: “Özel İletişim Vergisi olmak üzere tek sıra yeni vergi getirildi. 20 ilim insanı ve araştırmacıdan oluşan Ulusal Deprem Konseyi Kurulu 2007 yılında lağvedildi. İstanbul’bile belirlenen toplanma alanlarının yetişkin bölümü imara açıldı. İmar yasalarında tek sıra tadil yapıldı. 1999 depremin akabinde yapıların depreme metanet esasları ve murakabe kuralları ve yönetmelikler değiştirildi. 2011, 2013 ve son olarak 2019 yılında imar denetiminde ciddi değişikliklere gidildi.”
VERGİLER NEREYE HARCANDI?
Raporda, 2000-2022 yılları arasında 88 milyar TL tutarında ÖİV toplandığına bile uyanıklık çekilerek, “Bu vergilerin nerelere harcandığı sorusu özellikle 1999 sonrası yaşanan depremler sonrası sıklıkla muhalefet partileri tarafından gündeme getirilmiş fakat iktidar tarafından yerde sorulara tatmin alkar tek yanıt verilmemiştir. Sadece 2021 yılında toplanan yerde vergilerle 31 1000 yeni konut yapılabileceği belirtilmektedir” denildi.
“YAPI DENETİM SÜRECİ KAĞIT ÜZERİNDE KALDI”
Yapı Denetim Kanunu’nun yalnız 2011 yılında Türkiye genelinde uygulanabilir hale geldiği kaydedilen raporda, “Yapı denetiminin tüm Türkiye’dahi uygulanmasının 10 yıl süresince bekletilmesi yerde süreç içerisinde hareket bölgesinde olan bazen illerin yürürlükte olan denetimin sayılmazsa kalmasına neden olarak Türkiye’dahi depreme dayanıksız (yani başıboş) yapı stokunu arttırmıştır” değerlendirmesinde bulunuldu.
“AŞIRI MERKEZî YAPI TEMEL ENGEL”
Denge ve Denetleme Ağı’nın raporuna göre, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş öncesi riskli saha tayin yetkisi Bakanlar Kuruluna aitken yeni sistem sonrası yerde yetki tamamıyla Cumhurbaşkanına verildi. Risk belirlemede yerde ötede merkezi ve katılımdan uzak yapı, risk alanlarının etkin belirlenmesinde temel engel olarak nitelendiriliyor.
“İMAR AFLARIYLA PEK ÇOK YAPI YASALLAŞTIRILDI”
“Çıkarılan imar afları neticesinde mevzuata ters yapılmış olan pek sayı yapı yasallaştırılmıştır. Meclis Araştırma Komisyonunun raporunda imar affı uygulamasından kesinlikle vazgeçilmesi gerektiği net tek arifane ifade edilmiştir.”
JAPONYA VE ŞİLİ NASIL BAŞARDI
Japonya ve Şili depreme karşı kırılganlık seviyelerini nasıl etkin şekilde azalttı bile ifade edilen rapordaki tespitler şöyle: “Bu ülkeleri ısıldevimbilimde ve murakabe sistemi üzerinden karşılaştırdığımızda, ülkelerin depremlere karşı kırgınlıklarıyla kurumlar arası hesap verebilirlik seviyeleri arasındaki fark ortaya çıkmaktadır. Japonya ve yerde alanda önemli adımlar rami Şili, hesap verebilirlik seviyesi yönü 2006 yılından itibaren Türkiye’takt net şekilde farklılaşmaktadır. Şili’yi ve Türkiye’yi reislik sistemlerinde yürütmenin gücü ve denetlenebilirliği seviyesi üzerinden kıyasladığımızda, Türkiye’dahi yürütme erkinin başka erklere karşı oldukça kuvvetli ve denetlenemez hale geldiği görülmektedir. İki ülke arasındaki siyasal yolsuzluk endeksine bakıldığında bile, Türkiye’nin Şili’ye kıyasla yolsuzluk seviyesindeki artışı uyanıklık çekiyor.
“BİR SİSTEM SORUNU”
Denge ve Denetleme Ağı, Türkiye’nin afetlere karşı kırılganlığını azaltamamasının nedeni olarak ise “liyakat”, “şeffaflık” ve “hesap verebilirlik” prensiplerinin kurumların işleyişinde hayata geçirilmemesi olduğunun altını çiziyor: Doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılan atamalar, etkin kanun yapma ve yasama denetiminin işlevsizleşmesi, yerel yönetimlerin şeffaf olmayan yapıları, yargı erki üzerindeki baskılar ve sivil toplum kadastro daraltılması, var olan kaynakların etkin kullanılmaması depreme karşı etkili önlem alınmasının önündeki temel engellerdir.”
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi’ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse da özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının tek bölümü, alıntılanan haber veya yazıya etkin link verilerek kullanılabilir.
Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.